بیماری قلبی در جوانان به مجموعه‌ای از اختلالاتی اطلاق میشود که عملکرد قلب و عروق خونی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بسیاری بر این باورند که این دسته از بیماری‌ها تنها در سنین بالا بروز پیدا میکنند، اما واقعیت این است که چنین مشکلاتی در میان نوجوانان و جوانان نیز بیش از آن‌چه انتظار میرود مشاهده میشود و می‌توانند افراد را در تمامی مراحل زندگی گرفتار سازند. در ادامه، نگاهی خواهیم داشت به انواع مختلف بیماری قلبی که در میان جوانان شایع هستند.
بسیاری از افراد جوان معمولاً از این موضوع آگاه نیستند که ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار داشته باشند و در نتیجه، قادر به انجام اقدامات مؤثر برای حفظ سلامت خود نمی‌شوند. افزایش آگاهی والدین، نوجوانان و جوانان نسبت به عوامل خطر، راهکار مؤثری برای پیشگیری از مرگ‌های ناگهانی و کاهش عوارض ناشی از بیماری‌های قلبی به شمار میرود. به‌طور خاص، چاقی دوران کودکی به یک بحران جهانی تبدیل شده است، به‌گونه‌ای که برآوردها نشان میدهد از هر ده کودک، یک نفر با مشکل اضافهوزن مواجه است.
چاقی این توانایی را دارد که زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی نظیر اختلالات چربی خون (دیس‌لیپیدمی)، فشار خون بالا، دیابت نوع دوم و سندرم متابولیک گردد. در صورت عدم مدیریت این شرایط، احتمال بروز زودهنگام بیماری‌های قلبی افزایش یافته و عوارض قابل توجهی برای سلامت جوانان به همراه خواهد داشت. همچنین، در برخی موارد، بیماری قلبی در سنین پایین میتواند به علت وجود ناهنجاری‌ها یا نقص‌های مادرزادی قلبی باشد که تشخیص داده نشده و بدون درمان باقی مانده‌اند.
انواع بیماری قلبی در جوانان
۱. بی‌نظمی‌های ریتم قلب:
در این دسته از بیماری‌ها، ضربان قلب دچار اختلال میشود و ممکن است منشأ آن به ناهماهنگی‌های الکتریکی یا مشکلات دیگر قلبی بازگردد. چنین وضعیت‌هایی ممکن است در جوانان از طریق وراثت منتقل شوند یا تحت تأثیر شرایط محیطی بروز پیدا کنند.
۲. ناراحتی‌های عروق کرونر:
این نوع از بیماری‌ها معمولاً به دلیل رسوب چربی در دیواره رگ‌ها و شکل‌گیری پلاک‌های آترواسکلروزی ایجاد می‌گردند. افراد جوان نیز ممکن است در اثر عواملی مانند سابقه خانوادگی یا فشار خون بالا در معرض این مشکلات قرار بگیرند.
۳. سایر ناراحتی‌های قلبی در جوانان:
فراتر از دو مورد ذکرشده، بیماری‌های متعدد دیگری نیز توانایی آن را دارند که عملکرد قلب جوانان را دچار اختلال کنند؛ از جمله مشکلات متابولیکی، التهابات عضله قلب و اختلالات مادرزادی در ساختار قلب.
عوامل تشدیدکننده بیماری قلبی در جوانان:
افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های قلبی در نسل جوان بهعنوان یک نگرانی مهم در حوزه سلامت عمومی شناخته شده است. در ادامه، به برخی از عوامل مؤثر در این روند اشاره میشود:
۱. وراثت:
سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های قلبی میتواند نقش قابل توجهی در افزایش احتمال بروز این بیماری‌ها ایفا کند. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به این نوع بیماری‌ها دچار باشد، ریسک ابتلا در نسل‌های بعدی افزایش پیدا می‌کند.
۲. سبک زندگی ناسالم:
عدم تحرک کافی، مصرف سیگار، رژیم غذایی نامتعادل با چربی یا نمک بالا، و بی‌نظمی در خواب از جمله عادت‌هایی هستند که زمینه را برای بروز بیماری‌های قلبی در جوانان فراهم می‌سازند.
۳. فشار خون بالا:
بالا بودن فشار خون، حتی در سنین پایین، میتواند نشانه‌ای از وجود مشکلات قلبی باشد. این وضعیت احتمال تشکیل پلاک‌های چربی در عروق را بالا می‌برد و خطر بیماری‌های کرونری را افزایش میدهد.
۴. اضافه وزن و چاقی:
اضافهوزن یکی از فاکتورهای مهم در بروز اختلالات قلبی به شمار میآید. چاقی معمولاً با افزایش فشار خون، اختلال در چربی خون و ابتلا به دیابت همراه است؛ مجموعه‌ای که قلب را تهدید می‌کند.
۵. مصرف مواد محرک و مخدر:
مصرف مواد مخدر، به‌ویژه مواد محرک، میتواند سلامت قلب را با تهدید جدی مواجه کند و احتمال بروز حمله قلبی در جوانان را افزایش دهد.
۶. استرس و فشار روانی:
تنش‌های روحی و استرس‌های مزمن توانایی آن را دارند که به عملکرد طبیعی قلب آسیب بزنند. بسیاری از جوانان به دلیل شرایط تحصیلی، شغلی یا اجتماعی با سطوح بالای استرس روبه‌رو هستند.
۷. دیابت در جوانی:
ابتلا به دیابت در دوران جوانی خطر بروز بیماری قلبی را به‌طور چشمگیری افزایش میدهد. کنترل مؤثر قند خون برای کاهش این خطر از اهمیت بالایی برخوردار است.
مقاله پیشنهادی: انواع بیماری های قلبی در جوانان و علائم آن
علت سکته قلبی در جوانان چیست؟
سکته قلبی بهعنوان یک شرایط اورژانسی شناخته میشود که در آن، انسداد رگ‌های خونی مانع از رسیدن خون کافی به عضله قلب می‌گردد. وقتی جریان خون برای چند دقیقه یا بیشتر قطع شود، سلول‌های قلبی به دلیل نبود اکسیژن عملکرد خود را از دست داده و به مرور دچار آسیب می‌شوند. در چنین شرایطی ممکن است فعالیت قلب نیز متوقف شود.
در برخی موارد، ایست قلبی به دلیل اختلال در امواج الکتریکی قلب رخ میدهد؛ این اختلال میتواند موجب توقف ناگهانی تپش قلب شود. قلب، مانند یک پمپ زنده عمل می‌کند که برای انجام عملکرد خود به سیستم الکتریکی متصل به شبکه عصبی وابسته است.
این سامانه الکتریکی وظیفه هماهنگ‌سازی ضربان و نظم ریتم قلب را بر عهده دارد. در نتیجه، بروز تپش شدید یا بی‌نظمی در ضربان قلب نشان‌دهنده وجود اشکال در عملکرد الکتریکی آن خواهد بود.
هر عاملی که باعث مسدود شدن عروق، ایجاد فشار ناگهانی بر عضله قلب یا بر هم خوردن نظم الکتریکی آن شود، میتواند خطر بروز سکته یا ایست قلبی را در پی داشته باشد و فرد را با تهدید جدی روبه‌رو کند.
چگونه از بروز بیماری قلبی در جوانان جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی در جوانان و همچنین فراهم‌سازی زمینه برای مداخلات درمانی مؤثر، مجموعه‌ای از رویکردهای سبک زندگی و روش‌های پزشکی قابل توجه است. موارد زیر بهعنوان راهکارهای پیشگیرانه و درمانی پیشنهاد می‌شوند:
۱. تقویت سبک زندگی سالم:
- فعالیت بدنی مستمر: ترغیب جوانان به انجام ورزش‌های منظم جهت ارتقای سلامت قلب و عروق.
- تغذیه متعادل: آموزش در مورد اهمیت رژیم غذایی سالم و محدودسازی مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های ناسالم، نمک و قند.
- کنترل وزن بدن: تمرکز بر حفظ وزن متناسب و پیشگیری از افزایش وزن و چاقی.
۲. پایش فشار خون و سطح چربی خون:
- ارزیابی منظم: انجام معاینات دوره‌ای برای اندازه‌گیری فشار خون و کلسترول.
- راهنمایی تغذیه‌ای: دریافت مشاوره جهت تنظیم رژیم غذایی مناسب برای کاهش فشار خون و چربی خون.
۳. محدود کردن مصرف مواد مخدر و دخانیات:
- افزایش آگاهی: آموزش درباره آسیب‌های ناشی از مصرف دخانیات و مواد مخدر.
- برنامه‌های پیشگیری: راه‌اندازی کارزارهای اطلاع‌رسانی در مدارس و مراکز مرتبط با جوانان.
۴. کاهش فشار روانی و تنش‌های ذهنی:
- آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی: معرفی شیوه‌هایی برای کاهش استرس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا.
- تقویت سلامت روان: ارتقاء آگاهی درباره تأثیر استرس بر سلامت قلب و راهکارهای مقابله با آن.
۵. مراقبت پزشکی و غربالگری‌های منظم:
- برنامه‌ریزی مراجعات پزشکی: تعیین زمان‌بندی برای ویزیت‌های منظم با پزشک جهت ارزیابی وضعیت عمومی سلامت.
- انجام تست‌های لازم: پیگیری آزمایش‌هایی مانند اندازه‌گیری فشار خون، قند خون و کلسترول در فواصل مشخص.
۶. بررسی عوامل ارثی:
- شناسایی سابقه خانوادگی: توجه به وجود بیماری‌های قلبی در بستگان درجه یک و برنامه‌ریزی برای اقدامات پیشگیرانه بیشتر در صورت نیاز.
۷. انتخاب درمان مناسب در صورت بروز بیماری:
- استفاده از دارو: بهره‌گیری از داروهای کنترل‌کننده فشار خون، چربی خون یا سایر عوامل خطر در صورت تجویز پزشک.
- اقدامات جراحی: در مواقع ضروری، انجام جراحی برای اصلاح اختلالات قلبی یا عروقی که نیاز به درمان مداخله‌ای دارند.
