فلوشیپ: اغلب افراد هنگام عبور از مقابل مطب پزشکان، با واژه «فلوشیپ» روی تابلو مواجه شده‌اند. با این حال، پرسش‌های متعددی در ذهنشان شکل گرفته است؛ از جمله این‌که فلوشیپ پزشکی به چه معناست و چه تفاوتی میان فلوشیپ پزشکی و فوق‌تخصص پزشکی وجود دارد؟
فلوشیپ چیست؟
پزشکان عمومی پس از پایان دوره طرح خود، این امکان را دارند که با حضور در آزمون مربوط، وارد یکی از رشته‌های تخصصی شوند و سپس، در صورت علاقه‌مندی و موفقیت در آزمون ورودی، دوره فوق‌تخصص را سپری کنند. بی‌تردید تمام متخصصان و حتی دانشجویان پزشکی با واژه «فلوشیپ» برخورد داشته‌اند. (fellowship) در معنای لغوی، به «کمک‌هزینه تحصیلی» اشاره دارد، اما در ایران مفهومی متفاوت یافته و به دورهای تخصصی برای داوطلبان مشغول به تحصیل در رشته‌های پزشکی اطلاق می‌شود. با این حال، بسیاری از افراد تفاوت فلوشیپ با فوق‌تخصص را درک نمی‌کنند و چه‌بسا به دلیل آگاهی ناکافی، شانس حضور در این دورهها را از دست بدهند.
طول دوره فلوشیپ
بخش قابل توجهی از دوره‌های Fellowship بر پایه سوابق علمی و تحصیلی داوطلبان ارائه می‌شود. هرچند مدت زمان این دورهها به نظر و تشخیص استاد وابسته است، اما معمولاً بین چند ماه تا حداکثر دو سال به طول می‌انجامد. به‌طور معمول، برای هر رشته تخصصی پزشکی، در چند حوزه اصلی، دوره‌های فلوشیپی تعریف میگردد که شرکت‌کنندگان پس از تکمیل این دورهها، موفق به دریافت گواهی فلوشیپ خواهند شد.
برای نمونه، رشته تخصصی بیهوشی پنج شاخه تکمیلی (Fellowship) شامل بیهوشی کودکان، بیهوشی قلب، بیهوشی مغز و اعصاب، مدیریت درد، و بیهوشی پیوند اعضای داخلی شکم را در بر می‌گیرد. متخصصان واجد شرایط میتوانند در موعد مقرر ثبت‌نام کرده، در دوره مورد نظر خود حضور یابند و در پایان، دانشنامه مربوطه را دریافت کنند.
مقاله پیشنهادی: متخصص قلب چه وظایفی دارد؟
مزیت های فلوشیپ
با گذراندن این دوره، توانایی‌های عملی و تجربی پزشکان ارتقا می‌یابد و آنها علاوه بر تقویت رزومه حرفه‌ای خود، با دستیابی به تجربه‌ای گسترده‌تر و عمیقتر، میتوانند نقش مؤثرتری در حوزه درمان و فعالیت‌های شغلی ایفا کنند. در حقیقت، افرادی که قصد دارند دانش خود را در زمینه تخصصی‌شان به بالاترین سطح برسانند و از طریق انجام پژوهش‌های علمی مهارت‌هایشان را گسترش دهند، لازم است در دوره‌های تکمیلی Fellowship حضور یابند.
| تخصص | انواع فلوشیپ |
| دندانپزشکی | دوره فلوشیپ لیزر |
| مغز و اعصاب | جراحی ستون فقرات |
| فلوشیپ ام اس | |
| فلو شیپ سکته مغزی | |
| فلوشیپ پارکینسون | |
| فلوشیپ نوروافتالمولوژی | |
| قلب | دوره فلوشیپ اقدامات مداخله ای قلب و عروق کودکان |
| اقدامات مداخله ای قلب و عروق بزرگسال | |
| فلوشیپ اکوکاردیوگرافی | |
| فلوشیپ اینترونشنال کاردیولوژی | |
| بیهوشی | دوره های فلوشیپ بیهوشی قلب |
| بیهوشی پیوند اعضای داخل شکم | |
| بیهوشی پیوند اعضا | |
| بیهوشی کودکان | |
| طب تسکینی و درد در بیهوشی | |
| بیهوشی مغز و اعصاب | |
| پوست | درماتوپاتولوژی یا ارزیابی و تفسیر میکروسکوپی ضایعات پوستی |
| سوختگی | |
| کاشت مو، زیبایی و لیزر | |
| چشم | استرابیشم یا انحراف چشم |
| قرنییه و سگمان قدامی | |
| آسیب شناسی یا پاتولوژی چشم | |
| شبکیه | |
| جراحی پلاستیک و ترمای چشم | |
| جراحی عمومی | جراحی قلب |
| جراحی ترما | |
| پیوند کبد و کلیه | |
| اندویورولوژی | |
| جراحی اطفال | |
| جراحی قفسه صدری | |
| جراحی درون بین (لاپاراسکوپی) | |
| جراحی عروق | |
| جراحی سرطان و جراحی گوارش تحتانی یا کولورکتال | |
| نورولوژی | پزشکی خواب و مولتیپل اسکلروز معروف به MS |
| زنان و زایمان | نازایی و ناباروری |
| پریناتولوژی یا طب مادر و جنین | |
| ختلالات کف لگن در زنان | |
| آنکولوژی زنان | |
| لاپراسکوپی زنان | |
| فتومترنال | |
| رادیولوژی | رادیولوژی مداخله ای |
| اطفال | تخصص اطفال |
| اقدامات مداخله قلب و عروق کودکان | |
| ارتوپدی | ارتوپدی کودکان |
| ارتوپدب ستون فقرات | |
| زانو | |
| گوش و حلق و بینی | جراحی سر و گردن |
| لارنگولوژی | |
| گوش، فک، صورت، | |
| بینی و لوزه | |
| اعتیاد | داخلی |
| بیهوشی | |
| روانشناسی | |
| پاتولوژی | سینوژنتیک |
| هماتوپاتولوژی | |
| درماتوپاتولوژی |
تفاوت فلوشیپ و فوق‌تخصص
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، یک پزشک پس از پشتسر گذاشتن دوره هفت‌ساله پزشکی عمومی و قبولی در یکی از رشته‌های تخصصی، وارد مسیر آموزش تخصصی می‌شود و پس از تکمیل این دوره، مدرک تخصص خود را دریافت می‌کند. پس از آن، در صورت پذیرش در یکی از زیرشاخه‌های تخصصی و گذراندن دورهای دو تا سه‌ساله، امکان دریافت مدرک آکادمیک فوق‌تخصص برای او فراهم می‌شود.
در واقع، فوق‌تخصص همان‌طور که بیان شد، یک مدرک دانشگاهی است که با قبولی در آزمون، پذیرش در دانشگاه و گذراندن کامل دوره دو تا سه‌ساله به دست می‌آید. اما فلوشیپ حالتی متفاوت دارد؛ یک پزشک می‌تواند در یکی از مباحث اصلی زیرشاخه تخصص خود، یک دوره سه‌ماهه تا دوساله را در مراکز درمانی و دانشگاهی معتبر جهان به‌صورت آبزرور (Observer) طی کند و گواهی حضور در دوره را دریافت نماید.
بنابراین، تفاوت اصلی این دو در ماهیت دوره‌هاست: برای فوق‌تخصص، پزشک باید به‌طور رسمی پذیرفته شود و آموزش را با موفقیت به پایان برساند، در حالی که Fellowship بیشتر یک دوره مشاهده و حضور علمی-عملی است که زمان آن از سه ماه تا دو سال متغیر خواهد بود.
مقایسه بین فلوشیپ و فوق تخصص
اگرچه هر دو مدرک فلوشیپ و فوق‌تخصص این امکان را فراهم می‌کنند که پزشک در حوزه‌ای محدودتر و تخصصی‌تر فعالیت نماید، اما میان آنها تفاوت‌های قابل توجهی دیده می‌شود.
- مدت دوره: طول دوره فوق‌تخصص بیش از Fellowshipبوده و معمولاً به چند سال آموزش فشرده نیاز دارد.
- سطح پیچیدگی: آموزش‌های فوقتخصصی شامل فعالیت‌های پیشرفته‌تر و تحقیقات عمیق‌تری است، در حالی که فلوشیپ تمرکز بیشتری بر تقویت مهارتهای عملی و کاربردی دارد.
- حوزه فعالیت: Fellowship به پزشکان فرصت میدهد تا در زمینه‌ای مشخص، مانند ایمپلنت دندان، مهارت بیشتری به دست آورند؛ اما فوق‌تخصص بیشتر در حوزههایی مانند جراحیهای پیشرفته دهان، فک و صورت مشاهده می‌شود.
یک پاسخ
خوبه دکتر عالیه..