سیاهی رفتن چشم یکی از تجربه‌های ناخوشایندی که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند، تار شدن دید یا سیاهی رفتن چشم پس از ایستادن ناگهانی است. این وضعیت معمولاً با سرگیجه همراه میشود و ممکن است در افراد مختلف رخ دهد. چنین حالتی در برخی موارد بی‌خطر تلقی میشود، اما بر پایه یافته‌های جدید و بررسی‌های انجام‌شده، بروز این علائم میتواند هشداری از سوی بدن نسبت به وجود اختلال یا مشکل در سلامت عمومی باشد. از همین رو، شناسایی علت سرگیجه و تاری دید هنگام بلند شدن از اهمیت زیادی برخوردار است.
علت سیاهی رفتن چشم
احتمالاً تاکنون دست‌کم یک بار با پدیده سیاهی رفتن چشم روبه‌رو شده‌اید. چنین حالتی اغلب موجب افزایش نگرانی افراد درباره وضعیت جسمی‌شان شده و آنها را به جست‌وجوی علت این مشکل وا‌می‌دارد. باید توجه داشت که بروز تاری دید همیشه علت یکتایی ندارد و عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارند. اگر مایل به شناخت دقیق‌تر این وضعیت هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
اضطراب و استرس
زمانی که افراد در معرض تنش‌های روانی شدید قرار می‌گیرند، ممکن است با بروز حمله اضطرابی مواجه شوند. در چنین شرایطی، ترشح آدرنالین در بدن افزایش می‌یابد که میتواند علائمی مانند تاری دید و سرگیجه را به همراه داشته باشد. بنابراین اگر جزو افرادی هستید که به‌راحتی دچار اضطراب و استرس می‌شوید، بهتر است راهکارهایی برای کنترل آن در پیش بگیرید. کاهش سطح اضطراب به میزان زیادی در پیشگیری از سیاهی رفتن چشم نقش دارد. تمرینات تنفسی و فعالیت‌هایی که به آرام‌سازی ذهن کمک می‌کنند، می‌توانند در کاهش این علائم مؤثر واقع شوند.
افت قند خون
آیا می‌دانستید پایین آمدن قند خون یکی از دلایل ایجاد تاری دید و سیاهی رفتن چشم محسوب میشود؟ افرادی که دچار افت قند خون هستند معمولاً علائمی مانند خستگی، سرگیجه و کاهش وضوح دید را تجربه می‌کنند. تنظیم قند خون از طریق مصرف میان‌وعده‌های مغذی میتواند مانع از بروز این حالات شود و بدن را در وضعیت پایدار نگه دارد.
اختلالات گوش داخلی
در برخی موارد، مشکلاتی که در ناحیه گوش داخلی شکل می‌گیرند بدون اینکه فرد متوجه شود، بر تعادل بدن اثر می‌گذارند و موجب سرگیجه یا تاری دید می‌شوند. ناهماهنگی در عملکرد گوش میتواند یکی از دلایل اصلی سیاهی رفتن چشم باشد. بررسی‌های تخصصی توسط پزشک گوش و حلق و بینی میتواند به تشخیص این علت کمک کند.
افت فشار خون
زمانی که فشار خون به سطحی پایین‌تر از حد نرمال می‌رسد، احتمال بروز علائمی مانند سیاهی رفتن چشم و سرگیجه افزایش می‌یابد. این اتفاق اغلب هنگام برخاستن ناگهانی رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این وضعیت، بررسی منظم فشار خون و استفاده از مواد غذایی مغذی در وعده‌ها و میان‌وعده‌ها توصیه میشود.
فقر آهن
کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از عوامل مهم در کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن است. در این حالت، تعداد گلبول‌های قرمز سالم در خون کاهش می‌یابد و همین موضوع میتواند منجر به سرگیجه و تاری دید شود. استفاده از خوراکی‌های خون‌ساز و انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای سنجش سطح آهن بدن راهکار مناسبی برای مدیریت این وضعیت است.
کم آبی بدن
بدن در شرایط کم آبی با افت فشار خون روبه‌رو میشود که این مسئله میتواند منجر به بروز سرگیجه، تاری دید و حتی سردرد گردد. علت اصلی این علائم، کاهش جریان خون به مغز و دریافت ناکافی اکسیژن است. برای پیشگیری از این حالت، نوشیدن آب کافی در طول روز ضروری است.
عوارض داروها
برخی از داروهای تجویزی ممکن است در کنار مزایای درمانی خود، عوارضی نظیر سرگیجه یا تاری دید به‌همراه داشته باشند. در صورتی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، بهتر است درباره عوارض جانبی آنها از پزشک یا داروساز مشورت بگیرید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
استراحت طولانی مدت
بی‌تحرکی و خوابیدن طولانی‌مدت نیز میتواند زمینه‌ساز بروز سرگیجه و سیاهی رفتن چشم پس از برخاستن شود. زمانی که برای مدت طولانی در حالت خوابیده یا نشسته قرار دارید، جریان خون ممکن است کاهش یابد و با تغییر ناگهانی وضعیت بدن، علائم نامطلوبی ایجاد کند. توصیه میشود تحرک منظم را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
گرمای زیاد
هوای بسیار گرم یا قرار گرفتن در محیط‌های گرم و مرطوب ممکن است بدن را دچار بی‌تعادلی کند و منجر به گرمازدگی شود. این وضعیت یکی از علل بروز تاری دید و سرگیجه است. نوشیدن مایعات خنک و ماندن در محیط‌های خنک میتواند به پیشگیری از این حالت کمک کند.
افزایش سن
با بالا رفتن سن، تغییراتی در سیستم گردش خون و اعصاب بدن به‌وجود می‌آید که گاهی موجب بروز علائمی چون سیاهی رفتن چشم میشود. این وضعیت در سالمندان شایع است و معمولاً نگرانی خاصی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه با دیگر علائم نگران‌کننده همراه شود.
درمان سیاهی رفتن چشم
مقابله با سیاهی رفتن چشم هنگام برخاستن، وابسته به دلایل زمینه‌ای آن است. روش‌های مختلفی برای کاهش این مشکل وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها پرداخته میشود:
✔ تأمین آب موردنیاز بدن نقش مهمی در جلوگیری از سیاهی دید ایفا میکند. زمانی که بدن با کم‌آبی مواجه می‌گردد، افت فشارخون رخ می‌دهد که ممکن است به تار شدن دید منجر شود. اما با مصرف منظم آب، به‌خصوص در هوای گرم یا هنگام انجام فعالیت‌های بدنی، فشارخون در حالت پایدارتری قرار خواهد گرفت.
✔ هنگام برخاستن، توصیه میشود حرکت آهسته‌تری داشته باشید تا بدن فرصت کافی برای تطبیق با موقعیت جدید را پیدا کند و از افت ناگهانی فشار جلوگیری شود.
✔ به‌کارگیری جوراب‌های فشاری میتواند از انباشت خون در پاها پیشگیری کرده و موجب گردش خون مناسب‌تر شود. این اقدام برای کنترل افت فشار ارتواستاتیک مؤثر واقع میشود.
✔ تنظیم رژیم غذایی با افزایش مایعات و کنترل مصرف نمک نیز به تعادل فشارخون کمک می‌نماید و در کاهش بروز سیاهی دید مؤثر است.
✔ در برخی موارد، پزشک داروهایی را برای بهبود فشارخون و کاهش سیاهی دید تجویز میکند که باید مطابق با توصیه تخصصی مورد استفاده قرار گیرد.
✔ پایش منظم فشارخون میتواند در شناسایی نوسانات و پیشگیری از مشکلات مرتبط با بینایی سودمند باشد.
✔ بهتر است از بالا رفتن ناگهانی به ارتفاعات خودداری شود، زیرا ممکن است سبب بی‌ثباتی فشارخون گردد.
✔ ایستادن طولانی‌مدت بدون تحرک، ممکن است به افت فشار و تاری دید بینجامد، بنابراین حرکات متناوب توصیه میشود.
✔ از حمام داغ، سونا و فعالیت‌های ورزشی شدید دور بمانید، چرا که این شرایط میتواند موجب افت ناگهانی فشار شود.
✔ در مصرف کافئین تعادل را رعایت کنید، چرا که مصرف بیش از حد آن ممکن است اثرات منفی روی سیستم گردش خون داشته باشد.
✔ الکل را تا حد ممکن کنار بگذارید، زیرا یکی از عوامل کاهش فشارخون و بروز سیاهی چشم به‌شمار می‌رود.
✔ نوشیدن مایعات فراوان به تثبیت فشار کمک کرده و احتمال بروز سرگیجه را کاهش می‌دهد.
✔ وعده‌های غذایی را در حجم کم ولی با فواصل منظم میل نمایید تا از افت فشار بعد از غذا جلوگیری شود.
✔ در زمان استراحت، با قراردادن بالش زیر سر و برخاستن آهسته از رختخواب، مانع از بروز ناگهانی سرگیجه و تاری دید شوید.
سیاهی رفتن چشم ها و آریتمی قلب
اختلال در ریتم ضربان قلب یا همان آریتمی، گاهی موجب تاری یا سیاهی دید می‌گردد. یکی از متخصصان در این زمینه توضیح می‌دهد:
«افزایش بیش از حد فشار خون که در برخی منابع به عنوان فشار خون کشنده شناخته میشود، میتواند از دلایل بروز سیاهی در دید باشد. این وضعیت معمولاً در افراد میانسالی دیده میشود که یا سابقه ابتلا به فشار خون دارند یا به دلیل شرایط خاص، مصرف داروهایی مانند «ایندرال»، «متورال» و «آتنولول» با دوز بالا را در برنامه درمانی خود دارند.»
به گفته این متخصص، چنانچه این حالت بهصورت مکرر مشاهده شود، لازم است که فرد بدون تأخیر توسط پزشک ارزیابی شود تا علت اصلی آن بررسی شده و اقدامات درمانی مناسب انجام گیرد.
عوارض سرگیجه ناگهانی
بروز ناگهانی سرگیجه میتواند از عوامل متعددی نشأت گرفته باشد و نوع عوارض ایجادشده نیز با وضعیت جسمی و سابقه بیماری فرد ارتباط مستقیم دارد. در ادامه، به برخی از پیامدهای رایج ناشی از این وضعیت اشاره شده است:
افتادن و آسیب‌های جسمی
با تجربه سرگیجه‌های ناگهانی، توانایی حفظ تعادل مختل می‌گردد و همین امر، احتمال زمین‌خوردن را بالا می‌برد. زمین‌خوردگی ممکن است با شکستگی استخوان، آسیب مغزی یا جراحات دیگر همراه شود که در بسیاری از موارد به اقدامات درمانی فوری نیاز دارد.
غش کردن (سنکوپ)
در برخی شرایط، سرگیجه شدید ممکن است به از دست رفتن هوشیاری و بروز سنکوپ منتهی شود. این وضعیت به‌ویژه زمانی خطرناک‌تر است که بهصورت ناگهانی و بدون علائم هشداردهنده رخ دهد و فرد را در معرض آسیب‌های ثانویه قرار دهد.
افزایش احتمال تصادف
اگر فرد هنگام رانندگی دچار سرگیجه شود، تمرکز و کنترل وسیله نقلیه دچار اختلال می‌گردد که این موضوع میتواند منجر به تصادف و آسیب به خود و دیگران در جاده شود.
ایجاد اضطراب و ترس مداوم
تجربه‌های مکرر از سرگیجه‌های غیرمنتظره، گاهی زمینه‌ساز بروز حملات اضطرابی یا ترس‌های مداوم میشود. این نگرانی دائمی درباره احتمال بروز مجدد سرگیجه، میتواند کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.
مشکلات قلبی پنهان
در برخی موارد، سرگیجه نشانه‌ای از وجود اختلالات قلبی، از جمله آریتمی، است. در صورت بی‌توجهی به این نشانه‌ها، ممکن است مشکلات جدی قلبی ایجاد شود که نیازمند مداخله تخصصی است.
تأثیرات روانی و اجتماعی
تکرار سرگیجه میتواند استرس روانی را تشدید کرده و زمینه‌ساز بروز افسردگی یا کناره‌گیری از روابط اجتماعی شود. ترس از تکرار این تجربه ممکن است فرد را از فعالیت‌های روزمره دور نگه دارد.
از دست رفتن موقعیت‌های مهم
وقوع سرگیجه در لحظات حیاتی مانند جلسات مهم کاری یا هنگام انجام وظایف نیازمند تمرکز، ممکن است باعث از دست رفتن فرصت‌های شغلی و فردی شود.
